ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΓΙΑΝΝΑΚΟΣ
Το 2009 εκδόθηκε το βιβλίο του Θεόδωρου Γιαννακού ΄΄Σαρακατσιάνικη λαλιά΄΄ από το Σύλλογο Σαρακατσαναίων Κιλκίς. Είναι το επόμενο βήμα της πρώτης έκδοσης του 1994. Η εργασία είναι εμπλουτισμένη με παραδείγματα από τη σπουδαία Σαρακατσάνικη παράδοση μας, με στίχους από τα τραγούδια μας, με παροιμίες, με αλληγορικες εκφράσεις και με προτάσεις από τον καθημερινο μας λόγο. Έχουν παρατεθει ακόμη, παραδείγματα και αποσπάσματα από έργα διαφόρων συγγραφέων Σαρακατσαναίων και μη. Το βιβλίο περιλαμβάνει 6.000 λέξεις που χρησιμοποιούν οι Σαρακατσαναίοι. Είναι κυρίως λέξεις που τις έχουμε ξεχάσει η τις έχουμε αντικαταστήσει με άλλες πάλι Ελληνικες.
Στη συνέντευξη του, ο συγγραφέας αναφέρει οτι σήμερα υπάρχει ενας έμμεσος τρόπος για να ζήσει η Σαρακατσάνικη γλώσσα και αυτος είναι η λογοτεχνία. Δημοσιεύουμε λοιπον, ένα ανέκδοτο απόσπασμα ενός δικου του πονήματος το οποίο θα εκδοθει προσεχως και στο οποίο παρουσιάζονται μαζι με τον σύγχρονο λόγο, λέξεις και εκφράσεις της Σαρακατσάνικης λαλιάς.
ΜΙΑ ΒΡΟΧΕΡΗ ΝΥΧΤΑ ΣΤΙΣ ΤΕΝΤΕΣ
Το έκτο κονάκι μας ήταν στη Βελτσίστα. Από το πρωί ο καιρός ήταν θυμωμένος· το μεσημεράκι άρχισε να λιανοβρέχει· το απόγεμα το ’βαλε για καλά· γύρισε με τη γούλη κάτω.
Τα κονάκια έφτασαν αργά το απόγεμα. Στήσαμε με βία τις τέντες. Γύρω από την τέντα η μάνα έφτιαξε ένα αυλάκι, για να μην μπαίνει το νερό μέσα. Καταγής έστρωσε πουρνάρια και από πάνω έβαλε στρωσίδια.
Το βραδάκι έφτασαν και τα κοπάδια. Οι τσομπαναραίοι ήταν βρεγμένοι μέχρι το κόκκαλο. Δεν υπήρχε στεγνό μέρος για να κάτσουν λίγο να ξαποστάσουν. Άλλοι ορθοί ακουμπώντας στις κλίτσες τους κι άλλοι ακούμπαγαν τις φτσέλες τους στο χώμα κι αυτοί κάθονταν πάνω στις φτσέλες.
-Ουρέ, θα του χάσουμι του βιο. Ιτούτου είνι σημείου! είπε ο Κωσταντής, του μπαρμπα-Γιωργαντά ο γιος.
-Τα ζ’γούρια κι τα βιτούλια κιντ’νεύουν πλιότιρου απ’ ούλα. Τι να τ’ς κάνει η κάπα! είπε ο λαλάς ο Νάνης.
-Πίσου του ’χα να του πάθου κι τούτου, είπε ξανά ο Κωσταντής. Δε μπόρ’γι του ξάλμου να βαστάξει ακόμα λίγου να βγούμι στα β’νά!
- Είνι να μη στου χρουστάει, είπε ο μπαρμπα-Νάνης.
Ο Κωσταντής και ο λαλάς του ο Νάνης ήταν συντρόφοι στο γαλαροκόπαδο με τα λάια πρόβατα.
Το βράδυ η κάθε φαμελιά στην τέντα της. Οι άντρες αλέστα· άλλοι στο νουμπέτι κι άλλοι το νου στα κοπάδια. Τα σκυλιά έτρωγαν όλη τη νύχτα. Το ζουλάπι δεν ήθελε να χάσει αυτή τη θαυμάσια ευκαιρία που του παρουσιάζονταν. Η βροχή συνέχιζε ακάθεκτη.
Τη νύχτα ο καιρός χειροτέρεψε. Ο βοριάς πάλευε να ξεσηκώσει τις τέντες. Τα αστροπελέκια έσκιζαν τον ουρανό και τράνταζαν τη γη.
Εμείς τα παιδιά είχαμε μαζευτεί κουβάρι κάτω από τις βελέντσες. Πού να μας κολλήσει ο ύπνος. Το νερό από τη βροχή είχε περάσει πάνω από το αυλάκι και είχε μπει στην τσιατούρα. Περνούσε κάτω από τα πουρνάρια. Το ακούγαμε που σιγομουρμούριζε.
-Ρίξτι όξου ανάπουτα ΄ν πυρουστιά μάκι προυσγαλίσει λίγου, είπε η θεια-Κίτινα.
-Τουν κόπανου, μουρέ, τουν κόπανου σ’ν τιντόφουρκα μάκι σταματήσει κι ου διληβουριάς, είπε η Δροσιά.
Το πρωί ο καιρός λαπασσάρισε. Οι τσομπαναραίοι ήρθαν στις τέντες.
-Φέρτι ν’ αλλάξουμι αγλήγουρα, γιατί θα μας βαρέσει στου πλιμόνι, είπε ο Κωσταντής.
Τα άλλαξαν όλα: κατασάρκια, βρακιά, π’κάμ’σα, μπαραζάνις. Έκατσαν γύρω από τη φωτιά για να πυρωθούνε λίγο. Η φωτιά κουβέντιαζε. Ο καπνός είχε κατακλύσει την τέντα.
-Ουρέ, μας στράβουσι, είπε ο Τακούλας καθώς είχε χαβδώσει και πυροκωλιάζονταν.
-Δε βάνιτι κάνια πυρουμάδα, λέου ιγώ, είπε ο Τάτσιους.
-Κι κάνα δυο σβόλια τυρί απ’ του τουμάρι κι είνι ό,τι πρέπει είπε ο Κωσταντής.
-Βράστι κι νια σταλιά γάλα, γ’ναίκις· τένιασαμαν, είπε ο πατέρας,
Ο Θεόδωρος Γιαννακός γεννήθηκε στον Ανθρακίτη Ιωαννίνων, ένα από τα Ζαγοροχώρια της Ηπείρου τον Χαμένο (Νοέμβριο) του 1958 σε Σαρακατσάνικο κονάκι. Τα παιδικα του χρόνια τα πέρασε τα καλοκαίρι στο Ζαγόρι και το χειμώνα στους Φιλιάτες. Έχει ζήσει τη ζωη των Σαρακατσαναίων μέχρι την εφηβικη του ηλικία. Τα γυμνασιακα του χρόνια τα πέρασε στο Τσεπέλοβο Ζαγορίου και στη συνέχεια σπούδασε στην Εκκλησιαστικη - Παιδαγωγικη Ακαδημία Βελά Ιωαννίνων. Είναι παντρεμένος και έχει μία κόρη φοιτήτρια στη Φιλοσοφικη Σχολη Ιωαννίνων. Σήμερα υπηρετει ως δάσκαλος σε δημοτικο σχολείο στο Κιλκις.
