portraita

Οι φωτογραφίες του Paul Collart στους Φιλίππους


Ο κατάλληλος άνθρωπος στον κατάλληλο τόπο, την κατάλληλη χρονική στιγμή. Σε μία ευτυχή για τους Σαρακατσάνους συγκυρία, ο Paul Collart, ως υπεύθυνος της ανασκαφής στους Φιλίππους της Καβάλας, καθώς ήταν σκυμένος σε αρχαία ευρήματα, αντίκρυσε ένα Σαρακατσάνικο καραβάνι, στη στράτα για τα βουνά της Δράμας. Αμέσως χωρίς δισταγμό διέκοψε την εργασία του, έβγαλε την φωτογραφική του μηχανή και αποθανάτισε τα πρόσωπα και τα στιγμιότυπα της στράτας. Κάπως έτσι θα έγινε η σκηνή της φωτογράφισης του καραβανιού και σήμερα έχουμε στη διάθεση μας τις υπέροχες αυτές φωτογραφίες. Στη συνέχεια, έχοντας το πάθος με τη λήψη εθνογραφικών φωτογραφιών, επισκέφθηκε τα κονάκια των Σαρακατσάνων που ξεχείμαζαν εκεί κοντά και κατέγραψε με τη φωτογραφική του μηχανή και έναν Σαρακατσάνικο γάμο. Ανεκτίμητη παρακαταθήκη. - Γ. Κολοβός

Ο Paul Collart 1902-1981, ήταν Ελβετός αρχαιολόγος, μέλος της Γαλλικής Σχολής Αθηνών το 1926, και καθηγητής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Λωζάνης και της Γενεύης το 1939. Κατά τη διάρκεια πολλών ταξιδιών του στην Μεσόγειο φωτογράφισε το μεγαλύτερο μέρος των αρχαιολογικών χώρων. Από το 1930 -1935 ήταν υπεύθυνος των ανασκαφών στην περιοχή των Φιλίππων της Μακεδονίας, και πάνω σ’ αυτό το θέμα έκανε και το διδακτορικό του το 1938. Το αρχείο των φωτογραφιών στην Ελλάδα, ημερολογιακά ξεκινούν περίπου από το 1926 έως περίπου 1938.

Tο αρχείο του Paul Collart, πέρα από το μεγάλης αξίας αρχαιολογικό και γεωγραφικό υλικό, περιλαμβάνει επίσης και μία πλούσια συλλογή εθνογραφικών φωτογραφιών, καθώς και ανέκδοτα στιγμιότυπα από επίκαιρα γεγονότα. Επαρχιακές σκηνές, χοροί στη Μακεδονία, εορτασμοί στους Δελφούς, λαϊκή αγορά στην Αθήνα, μέσα από μερικά στιγμιότυπα μη αρχαιολογικά, διαγράφονται τα ήθη και ο παραδοσιακός τρόπος ζωής των κατοίκων μιάς χώρας που το 1928 έχει αρχίσει πλέον να ξαναβρίσκει τη γαλήνη που είχε χάσει κατά τη διάρκεια του πολέμου.


Ο Paul Collart είναι ένας εξαίρετος παρατηρητής της Κεντρικής και Βόρειας Ελλάδας, της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας, ακόμη και της Βουλγαρίας. Φωτογραφίζει σκηνές από τη ζωή των Σαρακατσάνων. Έχει την τύχη να παραβρεθεί σ΄ένα γάμο τους στουs Φιλίππους και αποθανατίζει τις πιο σημαντικές του στιγμές. Η ζωή και τα ήθη της σύγχρονης Ελλάδας φαίνεται να τον ελκύουν στο βαθμό που απηχούν την Αρχαιότητα: οι χοροί των νεαρών Σαρακατσάνων δεν είναι ίσως πολύ μακριά από τις χορωδίες των  νεαρών κοριτσιών της αρχαϊκής Ελλάδας.


Το φωτογραφικό έργο των αρχαιολόγων του περασμένου αιώνα ξεπερνά την απλή άσκηση του επαγγέλματός τους. Ο Avezou, ο Picard, ο Paul Collart, οι συνάδελφοι και οι φίλοι τους γίνονταν, τη στιγμή που φωτογράφιζαν, ανθρωπολόγοι και εθνολόγοι. Ο Collart απαθανάτισε τον Κρητικό επιστάτη που είχε πάει στους Φιλίππους από το Βραχάσι, κοντά στα Μάλια, για να συνεισφέρει με την ανασκαφική του εμπειρία, ή ακόμη τον γάμο των Σαρακατσάνων και τη μετακίνησή τους. Ο ίδιος φωτογράφισε το 1933 και το 1934 τα ανάγλυφα των βράχων της ακρόπολης, τα οποία έκτοτε υπέστησαν πολλές φθορές ή χάθηκαν. Οι φωτογραφίες, τα ημερολόγια και τα σχέδια αναπαριστούν έναν τρόπο ζωής και εργασίας που σήμερα έχει αντικατασταθεί από μια ασύλληπτη για εκείνη την εποχή άνεση και από εξελιγμένα τεχνολογικά μέσα. Το αποικιακής εποχής καπέλο του Collart, το οποίο φύλαξαν οι απόγονοί του, έχει πια μετατραπεί σε κειμήλιο. 

● ● 


Φωτο 1α
Το Σαρακατσάνικο καραβάνι στους Φιλίππους

Φωτο 1β
Το ακριβές σημείο της φωτογράφισης του καραβανιού
και η ευρύτερη περιοχή όπως είναι σήμερα


● ● 


Ο Paul Collart με εργάτες, στην ανασκαφή των Φιλίππων

● ● 


Φωτογραφίες του Paul Collart από Σαρακατσάνικο γάμο
 στους Φιλίππους Καβάλας το 1935








Οι φωτογραφίες δημοσιεύθηκαν στη σελίδα ΄΄Ιχνηλατώντας τις ρίζες της Ελληνικής παράδοσης''. Συγχαίρουμε την ομάδα για το εξαιρετικό έργο που προσφέρει και την ευχαριστούμε για την άδεια που μας έδωσε, να αναδημοσιεύσουμε τις φωτογραφίες.