portraita

Σαρακατσάνοι, ο Αρχαιότερος λαός τής Ευρώπης
Από το βιβλίο τού Άρη Ν. Πουλιανού



Οι Σαρακατσάνοι, με όλα τα ανθρωπολογικά και παλαιοανθρωπολογικά δεδομένα, αναδεικνύονται ο αρχαιότερος λαός της Ευρώπης. Αποτελούν μία αδιάλειπτη βιολογική συνέχεια του Homo sapiens, όπως εμφανίζεται στην Παλαιολιθική Εποχή με αρκετά υπολείμματα γνωρισμάτων που οδηγούν στα ίχνη των Αρχανθρώπων της Κατώτερης Παλαιολιθικής, όταν το Ανθρώπινο Γένος αρχίζει να παίρνει τη σημερινή του μορφή και να εμφανίζει έντονα χαρακτηριστικά Σύγχρονου, Σοφού, Λογικού και Κοινωνικού όντος με έναρθρη λαλιά, δηλαδή πριν από περίπου 700.000 χρόνια. Το ολιγότερο που μπορεί να συμπεράνει κανείς με την ανθρωπολογική μελέτη τους, είναι ότι αποτελούν μία «επανεμφάνιση» στο χρόνο των αρχαιοτάτων κατοίκων της Ηπείρου μας, του είδους του Ανθρώπου του λογικού, ο οποίος απλώνεται στην Ευρώπη κατά τη Μουστιαία εποχή (~ 50.000 χρόνια). 

Η γλώσσα των Σαρακατσαναίων, σύμφωνα με τα γλωσσολογικά δεδομένα, ήταν και είναι μόνο η Ελληνική, η οποία προφανώς πρωτοπαρουσιάζεται στα βουνά της Πίνδου (Άγραφα και Τζουμέρκα) πριν μερικές δεκάδες χιλιάδες χρόνια, επιβιώνει κοινωνικά μέσα από την κλειστή οικογενειακή παράδοση των πρώτων προμηθευτών τροφής της ανθρωπότητας, που γίνονται πια οργανωμένοι ποιμένες, και η εξέλιξη του είδους με τη φυσική επιλογή φτάνει στη σημερινή του μορφή. Έτσι μπορεί να πει κανείς, ότι η Ελληνική, έμμεσα, με τα ανθρωπολογικά στοιχεία, αποτελεί τη ρίζα των γλωσσών των λεγομένων «ινδοευρωπαϊκών» λαών. 




Με τις μετακινήσεις των λαών αυτών προς Βορρά, Δύση και Ανατολή, οι γλώσσες τους δημιουργήθηκαν αρκετά ανεξάρτητα η μία από την άλλη, αλλά χωρίς να εξαφανιστεί ποτέ από τη δομή τους ο αρχικός πυρήνας της ευρωπαϊκής της Πίνδου, δηλαδή της πρωτοελληνικής. Οι γερμανικές θεωρίες περί καθόδου της γλώσσας μας, και των ίδιων των Ελλήνων, από τη Βόρεια Ευρώπη πρέπει να απορριφθούν παντελώς. Συνεπώς η θεωρία των «εκπολιτιστών» ( kulturtregeiter) από το Βορρά , εξυπηρετεί, άλλα σχέδια, αντιεπιστημονικά. Οι ξανθοί προτού «ξανθήνουν» στο νέο τους γεωγραφικό περιβάλλον μίλαγαν κάποιο είδος προελληνικής ή και πρωτοελληνικής. Τουλάχιστον δεν μπορούν ν΄ αρνηθούν ότι από τις νότιες περιοχές της Ευρώπης πήραν φύτρα και εξελίχθησαν σαν Νεάνθρωποι. Είναι αυτό επιστημονικό δεδομένο που δεν πέφτει πια με καμιά πολιορκία κανενός κάστρου. Όσο για τη γλώσσα δεν μένει πια παρά να παραδεχτούν, αν δεν δέχονται σαν «μητέρα» των γλωσσών την Ελληνική, ότι μόνο με μια επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος λύνεται το πρόβλημα. Όλα τα άλλα εκ του πονηρού, αλλά όχι στον 21ο αιώνα. Ζήτωσαν, λοιπόν, οι Σαρακατσαναίοι (!!) που βοήθησαν δια μέσου των αιώνων να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη του Ανθρώπου τουλάχιστον στον Ευρωπαϊκό χώρο. Φυσικά, δεν αξιοποιούμε το συμπέρασμα αυτό ρατσιστικά, γιατί παραδεχόμαστε την ανθρώπινη εξέλιξη, όλα τα όντα ίσια ενώπιον της φύσης, κηρύσσουμε την ειρήνη και την αγάπη μεταξύ των λαών και ανθρώπων, γι αυτό και παλεύουμε κατά του ρατσισμού, που τον χρησιμοποιούν οι κομπλεξικοί πολιτικάντηδες για να επιβληθούν πάνω σε άλλους. 




Με την ανθρωπολογική έννοια οι Σαρακατσάνοι ανήκουν στην Ηπειρωτική ποικιλία των Ευρωπαιοειδών, και όχι στην Αιγαιακή, που είναι κατοπινή εξέλιξη. Οι Ευρωπαιοειδείς απλώνονται από τα Πυρηναία ως τον Καύκασο δια μέσου της Ευρώπης. Από κει και πέρα έχουμε όλες τις δυνατές υποποικιλίες που αναπτύσσονται σ αυτό το χώρο και επιδρούν ακόμα και μέχρι τους Άϊνου της Ιαπωνίας. Γενικότερο συμπέρασμα: οι Πρωτοευρωπαίοι καταλαμβάνουν αρχικά όλο το χώρο της Ευρώπης και της βόρειας Ασίας. Ο ανθρωπολογικός τύπος της Πίνδου (continental) είναι ο αρχικός πυρήνας των Ευρωπαίων, γνωστός σήμερα και σαν Διναρικός. Οι Σαρακατσάνοι όμως της Πίνδου απετέλεσαν το κλειδί για την ανίχνευση της προϊστορίας των Ευρωπαίων. Δεν γνωρίζω αν η ΕΕ γίνει πραγματικότης ή αργότερα διαλυθεί, ανθρωπολογικά όμως οι ευρωπαϊκοί λαοί έχουν κοινή ρίζα που πρωτοφύτρωσε εδώ στη ΝΑ Ευρώπη, στην Ελλαδική Χερσόνησο. 

Πηγη : Ανθρωπολογική Εταιρεία Ελλάδος (www.aee.gr)





ΑΡΗΣ ΠΟΥΛΙΑΝΟΣ ΚΑΙ Ο ΑΡΧΑΝΘΡΩΠΟΣ ΤΩΝ ΠΕΤΡΑΛΩΝΩΝ
Στις 16 Σεπτεμβρίου του 1960 ανακαλύφθηκε από τον χωρικό Χρήστο Σαρηγιαννίδη ένα ανθρώπινο κρανίο κολλημένο μέσα σ’ έναν σταλαγμίτη του σπηλαίου των Πετραλώνων, το οποίο είχε ανακαλυφθεί έναν μόλις χρόνο νωρίτερα (1959). Γρήγορα έγινε αντιληπτό πως αυτό το απολιθωμένο κρανίο ήταν ένα σημαντικότατο εύρημα που θα άλλαζε την εικόνα για το παρελθόν του ανθρώπινου είδους. Αν και οι πρώτοι ειδικοί το θεωρούσαν το πολύ 200.000 ετών παλιό, ο καθηγητής Άρης Πουλιανός, που τότε δίδασκε ανθρωπολογία στην Μόσχα, υποστήριζε πως το κρανίο αυτό είχε ηλικία πολύ παλαιότερη. Ο Πουλιανός ήταν ήδη γνωστός από την μελέτη του Η Προέλευση των Ελλήνων (1961), που βασίστηκε σε κρανιολογικές και ανθρωπομετρικές μελέτες των σύγχρονων ελληνικών πληθυσμών. Με αυτές τις μελέτες έδειξε ότι ο ελληνικός λαός είναι αυτόχθονας και ότι είναι κοινές οι ρίζες του με αυτές των αρχαίων Ελλήνων. Ο Πουλιανός είδε πρώτη φορά από κοντά το κρανίο του αρχάνθρωπου των Πετραλώνων, όταν ο Γερμανός ανθρωπολόγος Ε. Μπράιτινγκερ (E. Breitinger) το παρουσίασε στο 7ο Συνέδριο Ανθρωπολογίας στην Μόσχα. Αμέσως κατάλαβε πως η ηλικία του ήταν πολύ παλαιότερη απ’ όσο πίστευαν και πήρε την απόφαση να αφιερώσει την ζωή του για να το μελετήσει. Με πρόσκληση λοιπόν του τότε πρωθυπουργού της Ελλάδας Κωνσταντίνου Καραμανλή ο καθηγητής Άρης Πουλιανός επέστρεψε στην Ελλάδα και στις 7 Ιανουαρίου του 1965 ανέλαβε τις έρευνες στο σπήλαιο των Πετραλώνων...



Ο Άρης Πουλιανός γεννήθηκε το 1924 στην Ικαρία, μεγάλωσε στην Αθήνα, αλλά βρέθηκε στις Η.Π.Α. όπου και σπούδασε Βιολογία. Στην συνέχεια επέστρεψε στην Ελλάδα όπου πολέμησε μαζί με τους αντάρτες στα βουνά της βόρειας Ελλάδας. Το 1948 βρέθηκε ως πολιτικός πρόσφυγας στην Σοβιετική Ένωση και συγκεκριμένα στην Τασκένδη του Καζακστάν. Στην Σοβιετική Ένωση άρχισε τις ανθρωπολογικές του έρευνες και απέκτησε το διδακτορικό του με την περίφημη μελέτη του για την προέλευση των Ελλήνων. Το 1965 επέστρεψε στην Ελλάδα και αφιερώθηκε στις ανασκαφές του σπηλαίου των Πετραλώνων και στην μελέτη του κρανίου και των οστών του αρχανθρώπου. Το 1967, εξαιτίας τού στρατιωτικού πραξικοπήματος, ο Πουλιανός απομακρύνθηκε για λίγους μήνες από την θέση του και εξορίστηκε σε Γιάρο και Λέρο. Το 1968 επανήλθε στην θέση του, αλλά οι ανασκαφές του διακόπτονται συχνά από το δικτατορικό καθεστώς.

Την ίδια περίοδο ανακαλύπτεται η ύπαρξη διατεταγμένης στρωματογραφίας που ξεπερνά τις 700.000 χρόνια και διαπιστώνεται η ανθρώπινη παρουσία στο σπήλαιο των Πετραλώνων με την αποκάλυψη παλαιολιθικών εργαλείων της ίδιας ηλικίας και τα ίχνη της αρχαιότερης μέχρι σήμερα φωτιάς που είχε ανάψει ποτέ ανθρώπινο χέρι. Το 1976 ο χώρος του σπηλαίου απαλλοτριώθηκε από τον Ε.Ο.Τ. και υπό το καθεστώς ειδικής σύμβασης ανατέθηκε στην Ανθρωπολογική Εταιρεία Ελλάδος η επιστημονική αξιοποίηση και προβολή σπηλαίου και ευρημάτων. Οι ανασκαφές του Άρη Πουλιανού συνεχίστηκαν μέχρι το 1983, οπότε αυτός και οι συνεργάτες του εκδιώχθηκαν δια της βίας από το σπήλαιο, το οποίο και κατέλαβαν άνθρωποι του Α.Π.Θ. Το 1997 η Ανθρωπολογική Εταιρεία Ελλάδος, δικαιωμένη ύστερα από 15ετή δικαστικό αγώνα, τόσο στον Άρειο Πάγο όσο και στο Συμβούλιο της Επικρατείας, επανήλθε στον χώρο του σπηλαίου. Από τότε ο Ε.Ο.Τ. και το Υπουργείο Πολιτισμού προσπαθούν με κάθε τρόπο να καταστήσουν ανενεργές τις Δικαστικές Αποφάσεις και να εκδιώξουν τον Άρη Πουλιανό και την Ανθρωπολογική Εταιρεία από τον χώρο του σπηλαίου.
 
Ο Άρης Πουλιανός, 82 χρονών σήμερα, συνεχίζει με πάθος τις έρευνές του και επιμένει να υποστηρίζει τις «αιρετικές» θέσεις του, ότι η προέλευση όχι μόνον των Ελλήνων, αλλά και ολόκληρης της ανθρωπότητας, είναι από τον ελλαδικό χώρο πριν από πολλά εκατομμύρια χρόνια.


Απόσπασμα απο συνέντευξη στον Γιώργο Στάμκο

Κύριε Πουλιανέ, πώς ξεκίνησε το ενδιαφέρον σας για την ανθρωπολογία;


Ξεκίνησε κατά την διάρκεια του Εμφυλίου, όταν βρέθηκα ως αντάρτης σε διάφορα βουνά της βόρειας Ελλάδας και της Πίνδου. Εκεί συνάντησα εκτός από Έλληνες αντάρτες, Βλάχους, Πομάκους, Σλαβομακεδόνες, πολλούς τουρκόφωνους… δηλαδή λαό διαφορετικό και ποικιλόμορφο. Τότε, το 1948, άρχισα να αναρωτιέμαι «ποιοι είμαστε όλοι εμείς;». Κι έτσι, όταν καταφύγαμε στην Τασκένδη, έχοντας στην κατοχή μου πτυχίο Βιολογίας από την Αμερική, είπα να μάθω ποιοι είναι οι Έλληνες, ποιος λαός είναι, πώς άρχισε να μιλάει διαφορετικές γλώσσες. Διότι οι Βλάχοι μιλούν το Βλαχικό ιδίωμα, το ίδιο και οι Σλαβομακεδόνες…


Αυτό είναι που με ώθησε να επιδοθώ στην ανθρωπολογία. Είχα, βλέπετε, ένα μεγάλο προνόμιο. Ήμασταν 20.000 πολιτικοί πρόσφυγες στην Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν απ’ όλα τα μέρη της Ελλάδας. Για έναν ανθρωπολόγο όλοι αυτοί οι άνθρωποι ήταν τρομερά «δείγματα», που δεν τα βρίσκεις εύκολα. Τόσους ανθρώπους συγκεντρωμένους σ’ ένα σημείο. Έτσι άρχισα να μετρώ τα χαρακτηριστικά τους, να κάνω δηλαδή ανθρωπομετρία. Την μια μέρα Βλάχους, την άλλη Σλαβομακεδόνες, Έλληνες Μακεδόνες, Ηπειρώτες, Ποντίους… Είχα την σπάνια τύχη να έχω όλα τα «φασόλια ανακατεμένα στο ίδιο σακούλι και να τα μετράω». Στην ανθρωπολογία δεν έχουμε εύκολα αυτό το προνόμιο συγκέντρωσης ετερόκλητων στοιχείων ενός λαού σε ένα μέρος. Ο πόλεμος όμως εκπάτρισε πάρα πολλούς και στην Τασκένδη τούς είχα συγκεντρωμένους και μπορούσα μέρα νύχτα να μετρώ τα χαρακτηριστικά τους. Και τα μετρικά και τα ανθρωπογνωστικά. Έπαιρνα γύρω στα 100 γνωρίσματα από κάθε άτομο, ασχολιόμουν, δηλαδή, γύρω στα 15 λεπτά με τον καθέναν. Έτσι, κοντά στην ατυχία της πολιτικής εξορίας, είχα και την ευκαιρία να κάνω μια σπάνια ανθρωπομετρική μελέτη που με οδήγησε σε χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με την καταγωγή των Ελλήνων. 


 Είναι γνωστό πως έχετε ασχοληθεί πάρα πολύ με την μελέτη των Σαρακατσάνων. Πείτε πώς ξεκίνησε το ενδιαφέρον σας για τους Σαρακατσάνους και γιατί πιστεύετε πως είναι ο αρχαιότερος λαός των Βαλκανίων;

Το ενδιαφέρον μου για τους Σαρακατσάνους ξεκίνησε, όταν πήγα στην Βουλγαρία το 1963 κι έμεινα κάποιους μήνες. Υπήρχε εκεί ένας εθνολόγος που ανθρωπολογούσε, ο Βασίλι Μαρίνωφ, που έλεγε πως ήταν Θράκες. Εγώ όμως, ψάχνοντας, ανακάλυψα πως οι Σαρακατσάνοι είναι καθαροί Πινδούσηδες, από την Πίνδο. Λέω λοιπόν στον Μαρίνωφ πως πέφτει έξω, τα θρακικά στοιχεία είναι τελείως διαφορετικά. Λέω μάλιστα στον Βούλγαρο καθηγητή στον οποίο έδωσα την πρώτη αναφορά μου, κάποιος Γκιεργκίεφ, γλωσσολόγος, πως δεν έχετε καμία σχέση ούτε εσείς ούτε οι Σαρακατσάνοι με Θράκες κτλ. Του έδειχνα τα στοιχεία μου αρκετή ώρα, γιατί είχα εμπειρία στην συγκέντρωση σχετικών ανθρωπομετρικών στοιχείων. Με πήγαν σ’ ένα εργοστάσιο έξω από την Σόφια, όπου εργάζονταν χιλιάδες άνθρωποι, όλων των εθνικοτήτων (Βούλγαροι, Τούρκοι, Έλληνες κ.ά.). Του λέω λοιπόν πως «δεν είστε Σλάβοι»… Βέβαια, καθεαυτό Σλάβοι υπάρχουν μόνο δυτικά της Ουκρανίας και νοτίως της Πολωνίας. Οι Ρώσοι είναι Σκανδιναβοί…Και μου λέει ο Γκεοργκίεφ «ναι, έχεις δίκιο, είμαστε "παρά πέντε λεπτών Έλληνες"». Φοβερή ομολογία εκ μέρους ενός Βούλγαρου ακαδημαϊκού!

Να επιστρέψουμε λιγάκι στην μελέτη σας για τους Σαρακατσάνους…

Λοιπόν τα γνωρίσματά τους είναι Ηπειρώτικα, Πινδούσικα. (Μου δείχνει μια φωτογραφία): Τον βλέπετε που έχει τριγωνικό πρόσωπο; Είναι πολύ όμορφοι και αντιπροσωπευτικοί του λεγόμενου «Διναρικού Τύπου». Κατάγονται από την περιοχή Άγραφα-Πίνδος και είναι αυτόχθονες. Έχουν στενή σχέση με τον αρχάνθρωπο των Πετραλώνων, τουλάχιστον ανθρωπομορφολογικά και ανθρωπομετρικά. Είναι οι πλησιέστεροι ζώντες Ευρωπαίοι προς τον αρχάνθρωπο.