portraita



Η συμβολή της Σαρακατσάνας στη διατήρηση της παράδοσης, στη διαιώνιση των αξιών ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Πολλοί από τους μελετητές της Σαρακατσάνικης ζωής και της παράδοσης αναφέρθηκαν στην προσφορά και τη θέση της. Έχουν γραφεί πολλά, τα οποία μάλιστα παρουσιάζουν μεταξύ τους και μια αξιοσημείωτη αντιθετικότητα, έτσι που τελικά να δυσκολεύεται κάποιος , χωρίς άμεση αντίληψη και βιωματικές εμπειρίες, να καθορίσει το σημείο στο οποίο αξιολογείται κοινωνικά η προσφορά και η θέση της μέσα στην οικογένειά της, στην ευρύτερη κοινωνική ομάδα που ζούσε όπως ολόκληρη η στάνη κι ακόμα γενικότερα και ευρύτερα στη Σαρακατσάνικη κοινωνία. Η ατομική και κοινωνική συμπεριφορά της γυναίκας στη διαρθρωμένη κοινωνία των Σαρακατσάνων απορρέει από την κοινωνική θέση που αυτή κατέχει στην κοινότητά της. Όπως κάθε ενεργό σε μια κοινωνική ομάδα άτομο, έτσι και η Σαρακατσάνα δέχθηκε ποικίλες επιδράσεις κατά την εκτέλεση του ρόλου της. Αλλά και η ίδια με τους δικούς της ρόλους επηρεάζει τη συμπεριφορά των άλλων και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των χαρακτήρων τους.

Η Αδελφότητα των εν Αθήναις Σαρακατσαναίων Ηπείρου, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της έχει από καιρό συγκεντρώσει πλούσιο φωτογραφικό υλικό από την παραδοσιακή ζωή των Ηπειρωτών Σαρακατσαναίων από τα τέλη του 19ου αιώνα. Φωτογραφίες από γάμους και πανηγύρια, από τη στράτα , τα βουνά και τα χειμαδιά, από τα κονάκια και τις στάνες. Φωτογραφίες από τους πατεράδες και τους παππούδες μας και ακόμα παραπίσω.



Η θέση της γυναίκας, ακόμα και στο φωτογραφικό υλικό είναι κεντρικής σημασίας. Φαίνεται ξεκάθαρα η συμβολή της ως μητέρας, συζύγου, νοικοκυράς αλλά και ως θεματοφύλακα των παραδόσεων και των αξιών. Προς τιμή της Σαρακατσάνας γυναίκας εκδόθηκε ειδικό Φωτογραφικό Λεύκωμα –Ανθολόγιο κειμένων με την ευγενική χορηγία της Γενικής Γραμματείας Ισότητας και την ηθική συνδρομή της Γενικής Γραμματέως κυρίας Ευγενίας Τσουμάνη που όχι μόνο συνέδραμε οικονομικά το έργο αλλά και το στήριξε πολλαπλά. Το έργο απευθύνεται καταρχήν στους Σαρακατσάνους που θα πρέπει να νιώσουν, ακόμα και από την απλή φυλλομέτρησή του, περήφανοι για την κοινωνία που διαμόρφωσαν και τη καθοριστική συμβολή της γυναίκας σ’ αυτήν, μετά στους πολλούς φίλους των Σαρακατσάνων οι οποίοι θαυμάζουν και εκτιμούν εξίσου την πορεία τους στον τόπο και το χρόνο αλλά και σε εκείνους που θα ήθελαν να εντρυφήσουν ακόμα περισσότερο στη βαθύτερη φυσιογνωμία και την προσφορά της γυναίκας στον κόσμο της υπαίθρου και ιδιαίτερα στον σαρακατσάνικο κόσμο.


Το φωτογραφικό υλικό και τα παρατιθέμενα κείμενα δίνουν έντονη τη γεύση του τι σήμαινε για αυτούς αλλά και ποια ήταν η έκταση της προσφοράς της Σαρακατσάνας στη διατήρηση της παράδοσης και της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μας.


Με το εγχείρημα αυτό αποδίδεται το ελάχιστο από όσα χρωστάμε σε μια γυναίκα με τεράστια συμβολή και σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες στη σαρακατσάνικη κοινότητα. Το να αναγνωρίζουμε έστω την προσφορά της αποτελεί αναπόσπαστο συστατικό της ευγνωμοσύνης που χρωστάμε.



Η επιλογή των κειμένων έγινε με συνεργασία μελών της Αδελφότητας και με επιμέλεια της Αικατερίνης Πολυμέρου -Καμηλάκη Διευθύντριας του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών. Το έργο προλογίζει ο Ομότιμος καθηγητής Λαογραφίας και Πρόεδρος της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας Μιχάλης Μερακλής. Εκτιμούμε ότι η έκδοση ενός Αφιερώματος- Λευκώματος για την Σαρακατσάνα γυναίκα μέσα από ένα ιστορικό φωτογραφικό υλικό καθώς και κείμενα από καταξιωμένους και εξειδικευμένους συγγραφείς που ασχολήθηκαν με την καταγραφή της παραδοσιακής ζωής είναι ιδιαίτερα σημαντική.


Η έκδοση του αφιερώματος- Λευκώματος πιστεύουμε ότι δεν είναι μόνο απόδοση ελάχιστης τιμής για την γυναίκα της ελληνικής υπαίθρου για την τεράστια προσφορά της και μάλιστα σε δύσκολες εποχές αλλά θα συντελέσει και στην καλύτερη κατανόηση της θέσης και της συμβολής της στην Ελληνική κοινωνία διαχρονικά.



Του Δημήτρη Τάγκα