Βασιλική Φιλοκώστα
.
Στο Περτούλι το καλοκαίρι - στην Πέτρα το χειμώνα
του Γιώργου Κολοβού
Γεννήθηκα το φθινόπωρο του 1928, στη στράτα κατεβαίνοντας από το Περτούλι προς τα χειμαδιά. Εμεις ξεκαλοκαιριάζαμε στο Περτούλι και εκει είχαμε το τσελιγκάτο. Είμασταν εμείς οι Φιλοκωσταίοι (τρεις οικογένειες), μαζί με τους Σπαναίους (δέκα οικογένειες) και τους Παναίους (τρεις οικογένειες). Άλλες οικογένειες δεν υπήρχαν στο Περτούλι. Ο παππούς μου εκει γεννήθηκε. Πέντε παιδιά είχε ο πατέρας μου, τέσσερα ο θείος ο Κίτσος και τρία ο θείος ο Σωτήρης. Η μάνα μου ήταν από εκει το γένος Κωσταρέλου.
Απο αριστερά : Αριστείδης Φιλοκώστας (πατέρας της Βασιλικής), Χρήστος Φιλοκώστας, Ηλίας Λώλος, Δημήτριος Φιλοκώστας και Κων/νος Φιλοκώστας. - Περτούλι 1927
Η ΖΩΗ ΣΤΟ ΠΕΡΤΟΥΛΙ
Το Περτούλι, απο τότε ήταν ένα πλούσιο χωριό και είχε Ασπροποταμίσιους Βλάχους. Πολλοί είχαν σπίτια εκει και έρχονταν το καλοκαίρι για παραθέριση. Το πανεπιστήμιο είναι εκει από το 1930. Πριν απο τον πόλεμο ακόμη, υπήρχαν μανάβικα, ζαχαροπλαστεία και φούρνοι.
Στο Περτούλι ζούσαμε μέσα στο χωριό, σε σπίτια απέναντι από το αρχοντικό του Χατζηγάκη. Στα σπίτια δεν είχαμε βρύσες, παίρναμε βαρέλες και φορτώναμε το νερό. Εμείς δεν μπορούσαμε να φτάσουμε τους πλούσιους στο Περτούλι. Είχαμε όμως σχέσεις και ζούσαμε μαζί. Δεν ζήσαμε τον παραδοσιακό τρόπο, δεν κάναμε καλύβια στα βουνά όπως οι άλλοι Σαρακατσαναίοι. Όταν μας έκαψαν οι Γερμανοί, κάναμε παράγκες από ξύλα με μαστόρους από τη Χρυσομηλιά.
Απο αριστερά : Αλέκος Λέγκας, ο στρατηγός Στέφανος Σαράφης, Τατάκης Χατζηγάκης, ο συνταγματάρχης Μιχάλης Χατζηγάκης, Χρήστος (Κατσιαβός) Φιλοκώστας (θείος της Βασιλικής) - Κορυφη Μπουντούρας 1942
Και στο Νεραιδοχώρι και στη Δέση έμεναν σε σπίτια. Καλύβια έφτιαχναν στη Μαρόσα, οι Μαλαμουλαίοι, οι Πολυζαίοι και άλλοι. Δίπλα στο Νεραιδοχώρι έβγαιναν οι Σουκιαίοι και οι Σουρλαίοι. Οι Σουρλαίοι ξεχείμαζαν στο Καλό Νερό, δίπλα στο Νέο Περιβόλι και οι Σουκιαίοι στο Αγροκήπιο δίπλα στο Βελεστίνο.
Τα πρόβατα τα είχαμε μία ώρα μακρυά, στη Μπουντούρα και είχαμε τσομπαναραίους. Και οι τσομπαναραίοι ήταν Σαρακατσάνοι, αλλά μερικές φορές παίρναμε και από τα Στουρναρέικα. Εμεις είχαμε μόνο πρόβατα, γίδια καθόλου. Οι άντρες ζούσαν στο χωριό. Πήγαιναν στα πρόβατα αλλά πήγαιναν και στα καφενεία. Θυμάμαι φορούσαν άσπρα μπουραζάνια, κι από της γιαγιάς μου τα χρόνια φορούσαν και φουστανέλες. Οι γυναίκες το καλοκαίρι είχαν τον αργαλειό, έγνεθαν και τα κορίτσια κένταγαν. Κεντούσαμε όλα τα κορίτσια στα έλατα από κάτω και τραγουδούσαμε. Τότε ο κόσμος ζούσε απλά. Μία ξαδέλφη μου, η Τσικούλα Σπανού, γέννησε μόνη της εκει στο μαντρί, δίπλα στα πρόβατα. Την αγαπάω αυτή τη ζωή, γιατί την έζησα και την αγαπάω.
Απο το Περτούλι πέρασαν πολλοί πολιτικοί, μέχρι και ο Βασιλιάς. Το 1943 ήταν για 4 μήνες και ο Άρης Βελουχιώτης μαζί με τον Ζέρβα. Τους έβλεπα και τους δύο καβάλα στα άλογα. Δεν φοβόμασταν καθόλου, ζούσαμε όλοι μαζί. Εκει ήταν και το Εγγλέζικο στρατηγείο, ο Ήντεν με στρατιώτες. Όταν ήλθαν οι Γερμανοί το Νοέμβριο και έκαψαν το χωριό, τότε έφυγαν όλοι. Και εμείς πήραμε τα βουνά.
Σχολειο στο Περτούλι το 1935 - Δεξιά η Βασιλική Φιλοκώστα
Η ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΠΕΤΡΑ
Από το Περτούλι φεύγαμε νωρίς το φθινόπωρο γιατί τα παιδιά έπρεπε να πάνε στο σχολείο. Και θυμάμαι, τραγουδούσε ο πατέρας μου : ΄΄Παιδιά πήρε φθινόπωρος, παιδιά πήρε χειμώνας - πέσαν τα φύλλα απ τα κλαριά, τα φύλλα από τα δέντρα ΄΄. Στο κατέβασμα από το Περτούλι εμείς πηγαίναμε μπροστά και τα πρόβατα αργούσαν λίγο. Η στράτα κρατούσε 7 ημέρες. Σε κάθε στάση μέναμε σε άσπρες τσιατούρες. Χειμαδιά είχαμε στην Πέτρα, μία περιοχή δίπλα στην τότε λίμνη Κάρλα, ανάμεσα στη Λάρισα και το Βόλο.
Εκδρομή στο Τσέτο Χρυσομηλιάς το 1956 - Δεύτερη όρθια απο δεξιά η Βασιλική Φιλοκώστα
Φτάνοντας στην Πέτρα, τα σπίτια ήταν κλειδωμένα, είχαν και πράγματα μέσα, αλλά ποτέ δεν μας πήρε κάποιος κάτι. Όλο το χειμώνα ζούσαμε εκεί, δίπλα στη λίμνη. Τότε η Πέτρα ήταν σκάλα της λίμνης και είχε πολύ κίνηση. Γίνονταν δημοπρασίες στα ψάρια από τις βάρκες. Υπήρχαν ψαράδες από το Κεραμίδι, τα Κανάλια, το Αρμένιο, το Στεφανοβίκειο, το Καλαμάκι και αλλού. Στην Πέτρα υπήρχε και μαγαζί, μπακάλικο. Έρχονταν και μανάβηδες και έμποροι με ρούχα. Τότε ζούσαμε στην Πέτρα 40 με 50 άτομα και είμασταν όλοι πολύ αγαπημένοι, σαν μιά οικογένεια. Τραγούδια είχαμε τα Σαρακατσάνικα, μόνο με το στόμα, αλλά αργότερα ήλθαν τα γραμμόφωνα. Εκκλησία πηγαίναμε στο Σωτήριο και στην Παναγία στο Αρμένιο, είμασταν όλοι πολύ θρησκευόμενοι.
Χορός στο Περτούλι το 1958 - Απο αριστερά δεύτερη η Βασιλική Φιλοκώστα
Στην Πέτρα μέναμε σε σπίτια Τούρκικα. Τώρα τα σπίτια εκείνα δεν υπάρχουν, τα έριξαν με τον αναδασμό. Το 1939 ήλθαν οι Τζαμαλαίοι και το 1950 οι Δημογιαναίοι, οικογένειες που έβγαιναν στο Βέρμιο. Όταν ήλθαν οι Δημογιανναίοι μετά τον πόλεμο, τότε αυτοί έκαναν καλύβια.
Φιλοκωσταίοι το 1950 - Η Βασιλική δεύτερη απο αριστερά
H ΜΟΝΙΜΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Τη στράτα από την Πέτρα στο Περτούλι, την κάναμε μέχρι το 1947. Μόνο με τα πόδια πηγαίναμε, τα φορτηγά άρχισαν το 1950. Πρώτα πηγαίναμε καραβάνι μαζί με τα πρόβατα και τα άλογα προς το Περτούλι, αλλά αργότερα στη στράτα παίρναμε και κάρα και βάζαμε τα πράγματα. Ήταν πολύ ωραία τότε, έβλεπες έφευγαν οικογένειες και κοπάδια από όλο τον κάμπο για τα βουνά, από εδώ, από τη Λάρισα, από τον Αλμυρό και αλλού. Άλλοι προς το Περτούλι και άλλοι στο Βέρμιο.
Μετά, λόγω του εμφυλίου δεν μας επέτρεψαν, όχι μόνο εμάς αλλά και όλους σε όλα τα βουνά, κατέβασαν όλο τον κόσμο στα χωριά στον κάμπο. Για ενα καλοκαίρι το 1944 θα πεθαίναμε από τη ζέστη, δεν μπορούσαμε να κάτσουμε στον κάμπο και πήγαμε στην Παναγία Καμπάνα στη Βουλγαρινή. Εμείς και οι Σουρλαίοι, η οικογένεια του Γιώργου του Σούρλα του βουλευτή. Μετά τα επόμενα δύο χρόνια πήγαμε πάλι στο Περτούλι και μετά σταματήσαμε.
Το 1946 νοικιάσαμε σπίτι και μείναμε εδώ στο Αρμένιο με τα αδέλφια μου. Τρία αδέλφια στο Αρμένιο και δύο στο Σωτήριο. Τα πρόβατα όμως τα είχαμε στην Πέτρα. Εδώ στο Αρμένιο μας δέχτηκαν ολοι πολύ καλά. Δεν είχαμε κανένα παράπονο. Έχουμε από τότε οικόπεδο στο Περτούλι και χωράφια στην Πέτρα. Ότι έχουμε το αγοράσαμε μόνοι μας, ποτέ το κράτος δεν μας έδωσε χωράφια γιατί είμασταν σκηνίτες κτηνοτρόφοι.
Απο Αριστερά : Γιάννης Φιλοκώστας, Αριστείδης Φιλοκώστας (πατέρας), Ζωή Φιλοκώστα (μητέρα), Βασιλική Φιλοκώστα, Τζίκας Δημήτριος (συζυγος) και Ιωάννης Φιλοκώστας - Αρμένιο Λάρισας 1960
